به گزارش خبرگزاری مهر، روزنامه اعتماد در یادداشتی پیرامون توضیحات جان کری در مورد توافق هسته ایران برای سناتورهای آمریکا نوشت:
كری خطاب به كنگره: من وزیرخارجه‌ام نه شما ٥٣٥ نفر
می‌خواهید با ایران بجنگید؟ سودی نخواهد داشت!
به صراحت می گویم؛ تسلیم ایران، خیالی خام است
جان كری: اگر به توافق «نه» بگویید، دنیا می‌گوید امریكا ٥٣٥ وزیر امور خارجه دارد و نه یك وزیر
سناتور باب كوركر: با این توافق ایران را از نظر توان هسته‌ای هم رتبه آلمان ، فرانسه و ژاپن قرار دادید
سناتور جیم ریش: با این توافق ایران از شر سانتریفیوژهای عتیقه خلاص و به پیشرفته‌ترین سانتریفیوژها دست می‌یابد
انتقادهای غیرهسته‌ای از توافق هسته‌ای
جان كری مردی كه پیش از رسیدن به عنوان وزیر امور خارجه ایالات متحده، جامه سناتور را بر تن داشته است در این جلسه از سوی همكاران سابق خود متهم شد كه فریب ایران را خورده و امتیازهای بی‌شماری را در سایه برنامه جامع اقدام مشترك به ایران داده است. وی در این جلسه كه به مدت چهار ساعت و نیم طول كشید تمام تلاش خود را كرد تا سناتورهای مقابل خود را قانع كند كه توافقی خوب به دست آورده است. جان كری روز پنجشنبه در كمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده در حالی كه انگشتان خود را از شدت عصبانیت در هم فرو می‌برد با سونامی انتقادهای جمهوریخواهان روبه‌رو شد. جان كری كه برای نخستین بار پس از توافق جامع هسته‌ای در وین در صحن علنی كمیته روابط خارجی سنا حضور یافته بود تمام قد از توافق به دست آمده با ایران حمایت كرد. كری پیش از ورود به ساختمان محل برگزاری جلسه استماع با تعدادی از فعالان صلح‌طلب روبه‌رو شد كه روی تی‌شرت‌های خود نوشته بودند: صلح با ایران. یكی از فعالان در حالی كه كری تلاش می‌كرد با دو عصای زیربغل خود كنترل راه رفتنش را حفظ كند فریاد كشید: كار بزرگی انجام دادید آقای وزیر. جان كری، ارنست مونیز و جك لو در حالی خود را برای پاسخ‌دهی به پرسش‌های ١٩ سناتور در خصوص توافق به دست آمده با ایران مهیا كرده بودند با انتقادهای غیرهسته‌ای به این توافق از سوی جمهوریخواهان و برخی هم‌حزبی‌های دموكرات اوباما مواجه شدند؛ انتقادهایی كه به خودی خود نشان میداد تا چه اندازه پرونده هسته‌ای ایران از سال ٢٠٠٦ تا به امروز دچار بهره‌برداری‌های سیاسی در سطح بین‌المللی قرار گرفته است و تا چه اندازه تحریم‌هایی كه بر ایران در قالب قطعنامه‌های رنگارنگ تصویب شده است با نیت محدود كردن فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و مهار آن در منطقه بوده است و نه به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای این كشور.
بخش اعظمی از سخنان سناتورهای عصبانی از توافق به نحوه تامین امنیت اسراییل پس از این توافق و همچنین محل صرف اموال آزاد شده ایران و دلیل طرح توافق در شورای امنیت پیش از رای كنگره به آن اختصاص داشت. بسیاری از منتقدان از جان كری سوال كردند كه چرا در قالب مذاكرات هسته‌ای، چند تبعه امریكایی كه در زندان‌های ایران هستند، آزاد نشدند؟ یك سناتور جمهوریخواه به صراحت با بیان اینكه امریكا ٢٥ درصد از هزینه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را پرداخت می‌كند، ادعا كرد كه این آژانس باید متن توافق محرمانه با ایران را در اختیار كمیته روابط خارجی سنا قرار دهد. پرونده هسته‌ای ایران پس از ١٢ سال مذاكره در روزهایی به توافق جامع هسته‌ای تاریخی منتهی شد كه جمهوریخواهان و دموكرات‌های امریكا در جدالی تنگاتنگ برای پیروزی در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری به سر می‌برند. بر همین اساس بسیاری از انتقادهایی كه به توافق هسته‌ای با ایران در داخل امریكا صورت می‌گیرد در حقیقت تلاشی برای زمین زدن دموكرات‌ها در انتخابات است. دو سناتور كاندیدای ریاست‌جمهوری از حزب جمهوریخواه نیز در جلسه استماع روز گذشته حضور داشتند؛ راند پائول و ماركو روبیو.
روبیو در بخش‌هایی از سخنان خود خطاب به كری گفت: این توافق، توافق دولت شما است و توجهی به مسائل حقوق بشر در ایران ندارد. رییس‌جمهور بعدی تحت هیچ اجبار اخلاقی و حقوقی قرار ندارد كه این توافق را بپذیرد. این توافق همزمانی كه اوباما از كاخ سفید برود، قابل رد شدن است. سناتور ماركو روبیو همچنین از ارنست مونیز سوال كرد كه آیا این توافق منجر به این می‌شود كه اگر اسراییل به ایران حمله كند، امریكا از ایران حمایت كند؟ مونیز هم در حالی كه با تعجب روبیو را نگاه می‌كرد، بسیار كوتاه و خلاصه شده گفت: خیر.
راند پائول نیز در سخنانی میزان همراهی ایران با این توافق را زیر سوال برده و گفت: ایران، تاریخی از ناراستی با جهان را دارد ! در میان سناتورهای دموكرات اما میزان انتقادها از تند و تیزی كمتری برخوردار بود. بخش عمده‌ای از سخنان دموكرات‌ها به این درخواست اختصاص داشت كه ایران باید روح و متن توافق را رعایت كند. یكی از سناتورهای دموكرات از جان كری سوال كرد: آیا در سایه این توافق، در شرایطی كه ایران نقضی انجام دهد، امریكا می‌تواند اجماع جهانی برای گزینه نظامی علیه ایران را جلب كند؟ كری با قاطعیت پاسخ داد: بله. سناتورهای تندرو امریكایی در حالی تهدید به رد این توافق می‌كنند كه بر اساس آخرین نظرسنجی‌های انجام گرفته، ٧٩ درصد از امریكایی‌ها حامی توافق وین و ٤٨ درصد مخالف آن هستند.
شركای ما در ١+٥ ابله نیستند آقایان!
پس از سخنان باب كراكر به عنوان مقدمه‌ای برای آغاز جلسه استماع، جان كری متن از پیش آماده‌ای را به عنوان شهادت نخست خود در جلسه قرائت می‌كند. رییس تیم مذاكره‌كننده امریكا در مذاكرات با ایران در سطح وزرا، سخنان خود را با اشاره به حضور پنج كشور دیگر در این مذاكرات آغاز می‌كند. آغازی زیركانه تا به سناتورها یادآوری كند كه جز دولت باراك اوبامای دموكرات، مهر تایید پنج قدرت جهانی دیگر هم پای توافق جامعی است كه شما به دنبال مخالفت با آن هستید. جان كری به ١٩ سناتور مقابل خود یادآوری كرد كه اعضای تیم‌های مذاكره‌كننده ١+٥ كه در دو سال گذشته ماراتن رایزنی‌ها را با ایران پیش برده‌اند نه ساده لوح هستند و نه آماتور. وی این افراد را خبره‌ترین‌ها در حوزه فناوری هسته‌ای، راستی آزمایی و دوئل‌های دیپلماتیك خواند. پس از این مقدمه ضربتی، جان كری به گذشته و زمانی كه در صحن همین سنا به تحریم‌های ایران رای مثبت داده شد، گریزی زد. به روزهای نه چندان دوری كه كری ریاست این كمیته را بر عهده داشت و هنوز ایران و امریكا در مسیر مذاكره مستقیم برای نخستین بار در تاریخ سیاسی پس از انقلاب اسلامی ایران قرار نگرفته بودند. كری با به یادآوری روزهای اعمال تحریم بر ایران، ادعاهای پیشین خود را در خصوص تاثیرگذاری تحریم‌ها بر ایران تكرار كرده و گفت: ما به اتفاق آرا، آن تحریم‌ها را تصویب كردیم. این تحریم‌ها نقش بسیار سازنده‌ای در آوردن ایران به سر میز مذاكرات ایفا كردند و به صراحت مشخص كرد كه ما می‌خواهیم مذاكرات جدی و سازنده‌ای با ایران داشته باشیم. رییس دستگاه دیپلماسی امریكا پس از به یاد آوردن همراهی خود در مسیر تحریم ایران در گذشته، به سراغ تعریف مختصات «توافق خوب»ی رفت كه از ابتدای آغاز مذاكرات در سپتامبر ٢٠١٣ میان ١+٥ و تیم مذاكره‌كننده جدید ایران به ریاست محمد جواد ظریف، وعده آن به كنگره امریكا داده شده بود. وی برای چندمین بار در دو سال گذشته تاكید كرد كه ما در سایه این توافق همه چهار مسیر دستیابی ایران به بمب اتم را مسدود كرده‌ایم: دو مسیر از طریق اورانیوم و یك مسیر فراوری پلوتونیوم و یك مسیر مخفی. طرح اعلام شده در هفته گذشته در وین، واقعا همان توافقی است كه سبب بسته شدن مسیرهای مذكور می‌شود و به ما تضمین‌هایی می‌دهد تا در سایه ان پی تی، مشاركت ایران به وجود بیاید و ما بدانیم ایران چه كارهایی انجام می‌دهد.
تصور توافقی بهتر، خام و فانتزی است
كری در ادامه برخی ستانده‌های امریكا در این مذاكرات را به زبان قابل فروشی برای سناتورها برشمارد: ایران باید ٩٨ درصد از ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود، دوسوم از سانتریفیوژهای نصب شده و قلب راكتور آب سنگین خود را كنار بگذارد. براساس این طرح، ایران از تولید اورانیوم غنی شده با خلوص بالا و پلوتونیوم قابل استفاده برای تسلیحات هسته‌ای به مدت ١٥ سال بازداشته خواهد شد. ایران مشمول جامع‌ترین و گسترده‌ترین اقدامات راستی آزمایی و شفاف‌سازی خواهد شد كه تاكنون از طریق مذاكره حاصل شده است. در نتیجه، اگر ایران فریبكاری كند، ما به سرعت قادر خواهیم بود به این مساله پی ببریم و پاسخ متناسب بدهیم. بسیاری از این اقدامات نه برای ١٠ یا ١٥ یا ٢٠ سال بلكه برای كل دوره زمانی برنامه هسته‌ای ایران به قوت خود باقی خواهند ماند و درنتیجه ما را قادر خواهند ساخت تا به گونه‌ای قابل راستی‌آزمایی اطمینان حاصل كنیم كه این برنامه ماهیت منحصرا صلح‌آمیز خواهد داشت. فصل‌الختام سخنان مقدماتی كری در جلسه استماع هم در قالب هشداری به سناتورها در خصوص رد توافق جامع هسته‌ای از سوی كنگره امریكا بود. كری در این خصوص گفت: اگر توافق اخیر رد شود، ما بار دیگر به وضعی بازخواهیم گشت كه ایران در آن غنی سازی ٢٠ درصد انجام میداد و فقط یك تفاوت با گذشته نیز وجود خواهد داشت و آن اینكه، حمایت دیپلماتیكی كه در سال‌های اخیر به صورت مستمر جمع كرده‌ایم، یك‌شبه محو خواهد شد. اجازه بدهید تاكید كنم گزینه جایگزین برای توافقی كه به آن دست یافته‌ایم، توافق بهتر نیست و توافقی نیست كه مستلزم تسلیم كامل ایران باشد.
باید به صراحت و به زبان ساده بگویم كه این تصوری خام است. گزینه پیش روی ما انتخاب بین دو گزینه است. گزینه اول اینكه اطمینان حاصل كنیم برنامه هسته‌ای ایران محدود و به‌شدت تحت نظر است و اینكه این برنامه كاملا صلح‌آمیز است. گزینه دوم این است كه هیچ توافقی وجود نداشته باشد. باید به صراحت بگویم كه ما به فشارهای خود به ایران برای اطلاعات در خصوص شهروند امریكایی ناپدید شده، آزادی فوری امریكایی‌هایی كه به ناحق بازداشت شده‌اند، ادامه می‌دهیم. در برابر به چالش كشیدن همه منطقه، در صورتی كه ایران در این امور دخیل باشد، عقب نخواهیم نشست. با این حال، باید بگویم كه هیچ‌كدام از این چالش‌ها با رسیدن ایران به سلاح اتمی، سریع‌تر حل و فصل نمی‌شوند. از این رو نتیجه را فقط نمی‌توان با صرف تكیه بر تحریم تضمین كرد، البته آرزو داشتم اینگونه باشد ولی چنین امری ممكن نیست. هم‌زمان با صرف تكیه بر اقدام نظامی نیز این نتیجه قابل تضمین نیست و این مساله‌ای است كه ارتشی‌های خود ما نیز این را می‌گویند. تنها گزینه قابل اعتنا در اینجا حل و فصل جامع دیپلماتیكی است كه در وین به دست آمد. این توافق كشور ما و متحدان ما را امن‌تر می‌كند و اطمینان می‌دهد كه برنامه اتمی ایران برای همیشه تحت نظارت سختگیرانه قرار می‌گیرد و از آنچه انجام می‌دهند، اطلاع خواهیم داشت. همچنین این اطمینان را می‌دهد كه جامعه جهانی متحد و ماهیت فعالیت‌های اتمی ایران كاملا صلح‌آمیز می‌ماند و در عین حال، ما برای عقب راندن دیگر فعالیت‌های ایران در منطقه متحد می‌مانیم. كری افزود: باور داریم كه این توافق، توافقی خوب برای جهان است، توافقی خوب برای امریكا، متحدان و دوستان‌مان در منطقه است و این ارزش را دارد كه از آن حمایت كنید.
یورش سناتورها به مثلث وزرا
گزینه سومی جز توافق و جنگ هم وجود داشت
سكانس پرسش و پاسخ از وزرای كابینه باراك اوبامای دموكرات با سخنان تند و تیز سناتور باب كوركر جمهوریخواه آغاز شد. رییس كمیته روابط خارجی سنا سخنان خود را با لحن انتقادگونه‌ای از سیاست پاسخگویی جان كری به منتقدان آغاز كرد و گفت: «این حرف كه یا باید این توافق را پذیرفت یا وارد جنگ شد، باعث می‌شود تا ما اصلا نتوانیم درباره این توافقنامه بحث كنیم.» كوركر در ادامه سخنان خود دولت باراك اوباما را متهم كرد كه در سایه این توافق هسته‌ای به ایران اجازه غنی‌سازی صنعتی را داده و مسیر رسیدن ایران به بمب هسته‌ای را هموار كرده است. وی همچنین با تكرار ادعاهای پیشین در خصوص آنچه كه دخالت ایران در عراق و سوریه خواند، ادعا كرد كه این توافق مورد پذیرش متحدان منطقه‌ای امریكا در خاورمیانه نخواهد بود. این سناتور جمهوریخواه كه سابقه حضور در سنا از سال ٢٠٠٧ را در كارنامه كاری خود دارد، همچنین سیستم بازگشت‌پذیری تحریم‌های ایران موسوم به ماشه را هم به عنوان برگ ضمانتی قدرتمند در دست ١+٥ و امریكا معتبر نشناخته و از جان كری خواست كه در این خصوص توضیحات قانع كننده‌ای به سناتورها بدهد. كوركر در پایان بخش نخست اظهاراتش هم از تعیین جدول زمانی برای برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی و موشكی ایران در قطعنامه جدید ٢٢٣١ انتقاد كرد.
كنگره به جای ایران منفور شد
جمهوریخواه دیگری كه انگشت اتهام خود را برای رد توافق هسته‌ای به سمت وزرای باراك اوباما نشانه رفت، سناتور جیم ریش بود. تندروترین فردی كه در جلسه روز پنجشنبه به صراحت جان كری و ارنست مونیز را متهم به گل به خودی در دوئل هسته‌ای با ایران كرد. اظهارات ریش به قدری تند و تیز و خارج از عرف دیپلماتیك بود كه جان كری از میانه سخنان وی ترجیح داد برای كنترل بر خشم خود با برگه‌های پهن كرده بر روی میز مقابل خود بازی كند. ریش مانند كوركر سخنان خود را با پرداختن به فراموش شدن شعار رسیدن به توافق خوب از سوی مذاكره‌كنندگان امریكا آغاز كرد و گفت: ما از آن شعار به این شعار رسیدیم كه اگر این توافق را با همین مختصات نپذیریم جنگ پیش روی همه خواهد بود. این سناتور ٧٢ ساله كه از سال ٢٠٠٩ در سنا مشغول به كار است در ادامه سخنانش خطاب به جان كری گفت: هركسی كه این توافق را خوب بداند، ساده لوح است. وی همچنین در حالی كه از پشت عینك خود به جان كری چشم دوخته بود، گفت: شما كاری كردید كه كنگره امریكا به جای ایران در حال حاضر از نظر جهانی منزوی و منفور شده است. ریش در ادامه از روند آزادسازی اموال بلوكه شده ایران هم انتقاد كرد و ادعا كرد كه ایران از این اموال برای هدف قرار دادن منافع امریكا در منطقه و كمك‌رسانی به حزب‌الله لبنان و حوثی‌ها در یمن استفاده خواهد كرد. این سناتور جمهوریخواه در پایان در حالی كه دستان خود را به نشانه عصبانیت در هوا تكان میداد خطاب به كری و مونیز گفت: شما آقایان فریب خوردید و این مردم امریكا هستند كه تاوان آن را خواهند داد.
قرار نبود جان كری در واشنگتن مذاكره كند!
بن كاردین یكی از سناتورهای دموكراتی بود كه در دوئل دیروز با سه وزیر كابینه باراك اوبامای دموكرات تا حدودی حرمت هم‌حزبی بودن با سكاندار كاخ سفید را نگه داشت. وی بیش از سایر سناتورها ترجیح داد به جای سخنرانی‌های پرطمطراق، انتقادهای خود را در قالب پرسش از سه وزیر مطرح كند و انتظار دریافت پاسخ را بكشد. وی علامت سوال‌های در ذهن خود را با این سوال كه اگر امریكا توافقنامه را ترك كند، واكنش‌های بین‌المللی به این كشور و سرنوشت تحریم‌ها چه خواهد بود؟ به تصویر كشید. وی در ادامه سوال كرد: آیا ما توانسته‌ایم به طرزی كارآمد مانع از آن شویم كه ایران از فعالیت‌های مخفی برای ساختن سلاح هسته‌ای استفاده كند؟آیا این توافقنامه دسترسی كافی به افراد، مكان‌ها و اسناد را در اختیار ما و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد داد تا ما درباره ابعاد نظامی قبلی شان بدانیم؟ آیا ما به اندازه كافی زمان گریز در اختیار خواهیم داشت تا اگر ایران تلاش كند به یك كشور دارنده سلاح هسته‌ای تبدیل شود،
پس از دوره توافق، ما ابزارهای كافی داشته باشیم و مانع از آن شویم كه آنها به قدرت دارنده سلاح هسته‌ای تبدیل شوند؟ بن كاردین ٧١ ساله در ادامه گریزی هم به وضعیت متحدان منطقه‌ای امریكا در خاورمیانه پس از این توافق زده و این سوال را مطرح كرد كه من می‌خواهم بدانم ما چگونه با شركای خود كار خواهیم كرد تا آنها توان خود را برای مقابله با ایران افزایش دهند كه به طور خاص مربوط به اسراییل می‌شود؟ این سناتور دموكرات از ایالت مریلند امریكا در ادامه؛ قانونگذاران كنگره امریكا را مخاطب قرار داده و از آنها خواست تا پس از كسب همه اطلاعات مورد نیاز درباره توافقنامه هسته‌ای با ایران نظر بدهند. وی همچنین با اشاره به اهمیت این توافقنامه برای امریكا گفت: این توافقنامه از منظر سیاست خارجی امریكا بسیار مهم است. ایران در آن منطقه اهمیت بسیار زیادی برای امنیت امریكا دارد اما هدف دومی هم در قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران وجود دارد. هدف این بود كه همه تلاش‌های ما روی «فرد بد» كه ایران است متمركز شود و تا جایی كه می‌توانیم یكصدا صحبت كنیم تا مذاكره‌كنندگان ما بتوانند در وین روی مذاكرات تمركز داشته باشند نه اینكه در واشنگتن مذاكره‌كنند! هدف همچنین این بود كه مذاكره‌كنندگان ما تلاش كنند بهترین توافقنامه ممكن را به دست آورند.
تحریم به تسلیم ایران ختم نمی‌شود
جك لو، وزیر خزانه‌داری امریكا كه وی را باید مجری بسیاری از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در دولت باراك اوباما دانست، روز گذشته مسوولیت پاسخ دادن به پرسش‌ها در خصوص ساز و كار برداشته شدن تحریم‌های ایران و همچنین بحث بازگشت‌پذیری آنها را بر عهده داشت. وی پاسخ‌های خود را با این شاه‌كلید آغاز كرد كه تصور اینكه تحریم‌های بیشتر باعث می‌شود ایران كاملا تسلیم شود، تصوری اشتباه و غیرواقع‌بینانه است. لو در ادامه ادعا كرد كه این اجماع جهانی در سیستم تحریم ایران بود كه تهران را به پای میز مذاكره كشاند و گفت: هدف این تحریم‌ها، تغییر در رفتارهای اتمی ایران بود و این فشارها زمانی برداشته می‌شدكه به نگرانی‌های جهانیان رسیدگی شود. بر این اساس، زمانی كه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید كند كه ایران گام‌های اساسی برای عقب راندن برنامه اتمی خود را برداشته است و زمان فرار هسته‌ای این كشور به دست‌كم یك سال رسیده باشد، برداشته شدن تحریم‌ها نیز اجرایی می‌شود. هیچ تشویق امضا شده‌ای وجود ندارد. اگر ایران در زمانی كه تحریم‌ها را تعلیق كردیم، تعهدات خود را نقض كرد، می‌توانیم خیلی سریع تحریم‌های سازمان ملل و امریكا را بازگردانیم.
با توجه به اینكه بازگردانده شدن تحریم‌های سازمان ملل نیازمند رای در شورای امنیت است، امریكا این توان را دارد كه اجرای دوباره این تحریم‌ها را صورت بدهد. جك لو در پاسخ به پرسش‌ها در خصوص نگرانی از آزادسازی اموال ایران و محل هزینه شدن آن گفت: ارزیابی ما این است كه بعد از كاهش تحریم‌ها، ایران فقط می‌تواند به نیمی از این ذخایر دست یابد كه ٥٠ میلیارد دلار است. زیرا بیش از ٢٠ میلیارد دلار از این پول‌ها مربوط به طرح‌هایی با چینی‌هاست كه قابل صرف شدن نیستند و ده‌ها میلیارد دلار دیگر وام قابل ارایه به بخش‌های بانكی و انرژی هستند. به عنوان یك واقعیت مالی، ایران می‌تواند فقط منابع قابل استفاده را صرف كند تا بازپرداخت‌های بین‌المللی مانند فاینانس واردات و بدهی‌های خارجی را پرداخت كند. افزون بر این، رییس‌جمهور روحانی با وعده احیای اقتصادی انتخاب شد و ضرورت دارد كه به این وعده‌های عمل نشده، عمل كند. وی با نیم تریلیون دلار نیاز به سرمایه‌گذاری و الزامات دولتی روبه‌روست. جك لو در بخش‌هایی از سخنان خود تاكید كرد كه ما بر اساس توافق نمی‌توانیم تحریم‌های هسته‌ای كه لغو می‌شود را پس فردا دوباره با یك عنوان دیگر اعمال كنیم. وی در پاسخ به سوال‌های بی‌شمار در خصوص آزادسازی اموال بلوكه شده ایران هم در حالی كه تعجب كرده بود، گفت: آقایان، اموالی كه آزاد می‌شود اموال بلوكه شده ایران است و پول امریكا نیست كه به حساب این كشور واریز می‌شود.
نگذارید دنیا بگوید امریكا ٥٣٥ وزیر امور خارجه دارد
پاسخ‌های جان كری به اظهارات انتقادگونه و نه پرسش‌وار سناتورهای جمهوریخواه ابتدا با لحنی آرام و طمانینه سیاسی آغاز اما با طولانی شدن جلسه و حالت بازجویی گرفتن آن، كاسه صبر جان كری هم لبریز شد. جان كری در پاسخ به سناتوری كه ادعا كرد اوباما برای رسیدن به بهترین توافق تلاش نكرده است، گفت: ساده‌لوحانه و فانتزی است كه ادعا كنید اوباما نخواست برای محدود كردن بیشتر برنامه هسته‌ای ایران تلاش بیشتری كند. برنامه شما چیست آقایان ؟ رفتن به جنگ ؟ جایگزین این توافق آن چیزی نیست كه ما در شوها و تبلیغ‌های تلویزیونی می‌بینیم. فكر نكنید ما می‌توانستیم به توافقی تك شاخ با ایران دست پیدا كنیم كه در آن تسلیم كامل ایران وجود داشته باشد.
وی در مقام دفاع از استراتژی اوباما در برابر برنامه هسته‌ای ایران گفت: اوباما همواره به صراحت گفته است كه ایران اتمی را نمی‌پذیرد. او تنها رییس‌جمهوری بود كه ابزاری برای ممانعت از دستیابی ایران به بمب هسته‌ای هم پیدا كرد. جان كری در بخش‌هایی از سخنان خود به اظهارات مقام‌های اطلاعاتی اسراییل كه توافق هسته‌ای به دست آمده با ایران را توافقی خوب می‌دانند، استناد كرد و گفت: این افراد ساده لوح و بی اطلاع نیستند. آنها با در نظر گرفتن تمام شرایط و امنیت اسراییل، این توافق را خوب می‌دانند.
كری در ادامه اعلام كرد كه عربستان سعودی كه رقیب ایران در منطقه خاورمیانه است نیز از این توافق حمایت خواهد كرد. كری در این خصوص گفت: «در دیداری كه پس از توافق هسته‌ای ایران با عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان داشتم، او اعلام كرد كه با رعایت برخی شروط، از این توافق حمایت می‌كند.» اندكی پس از این سخنان كری بود كه در یك همزمانی جالب و شاید هم نه‌چندان تصادفی، الجبیر در ریاض یعنی هزارها كیلومتر دورتر از اتاقی كه جلسه كمیته روابط خارجی سنا در آن برگزار می‌شد گفت كه به نظر می‌رسد این توافق، مختصاتی را كه می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را محدود كند، در اختیار دارد. جان كری در بخش‌هایی از سخنان خود خطاب به زیاده خواهی برخی سناتورها گفت: ایران چه بخواهیم و چه نخواهیم تجربه كامل را در تولید چرخه سوخت به دست آورده و این دانش با تحریم و گزینه نظامی از میان نمی‌رود. ما از مقابله با چالش‌های ایران در منطقه دست برنخواهیم داشت اما بدانید كه با تحریم هم نمی‌توانستیم این چالش‌ها را متوقف كنیم. رییس دستگاه دیپلماسی امریكا در ادامه با هشدار به كنگره در خصوص تبعات رد توافق گفت: مخالفان توافق، جایگزینی جز جنگ با ایران ندارند. اگر از این توافق فاصله بگیریم به جهان ثابت می‌كنیم قابل اعتماد نیستیم. رهبر ایران به امریكا بی‌اعتماد است و اگر پس از این توافق تاریخی، كنگره به آن «نه» بگوید، رهبر ایران دیگر به پای میز مذاكره بازنمی‌گردد. اگر این توافق رد شود، دنیا خواهد گفت كه نمی‌توانیم به امریكایی‌ها اعتماد كنیم. آنها خواهند گفت كه امریكا ٥٣٥ وزیر امور خارجه دارد و نه یك نفر.
از سوی دیگر، اگر امریكا كه با همراهی ٥ كشور دیگر به این توافق با ایران دست یافته است از این گردونه خارج شود، تنها می‌ماند. شركای ما با ما همراهی نخواهند كرد. در این‌صورت ما بهترین فرصت برای حل این مشكل با ابزار صلح‌آمیز را از دست خواهیم داد. جان كری در بخش‌هایی از سخنانش خطاب به سناتور جیمز ریش گفت: نگاه كنید! سناتور جیمز ریش! شما گفتید كه آنها در وضعیتی بودند كه ما می‌خواستیم باشند! ١٩ هزار سانتریفیوژ؟ مواد شكاف‌پذیر كافی برای ساختن ١٠ تا ١٢ بمب؟ آیا ما می‌خواستیم كه آنها در چنین وضعیتی باشند؟ هدف از اعمال تحریم‌ها چه بود؟ زمانی كه ما تحریم‌ها را تصویب كردیم من رییس كمیته روابط خارجی سنا بودم. هدف ما این بود كه آنها پای میز مذاكره بیایند. پس ما مذاكره كردیم. من به شما تضمین می‌دهم كه شما در ١٥ سال نخست، محدودیت‌های باورنكردنی دارید كه باعث می‌شود حتی فكر كردن به ساخت بمب هم غیرممكن شود! شاید درباره‌اش فكر شود اما نمی‌توانند كاری انجام دهند. پس در پایان ١٥ سال، شما همه آن گزینه‌هایی را در اختیار خواهید داشت كه امروز دارید. انتخاب شما این است كه «آن ١٥ سال بعد»، همین الان باشد و یا اینكه آن ١٥ سال، سپری شود و ببینید كه آیا این (توافق) كارایی خواهد داشت؟ واقعا انتخاب همین است. كری در بخش‌های دیگری از سخنانش خطاب به سناتوری كه گفته بود این توافق، توافق دولت اوباما است، گفت: جورج بوش، رییس‌جمهور پیشین امریكا هم در سال ٢٠٠٨ اعلام كرده بود كه حاضر است برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را به رسمیت بشناسد. اگر شما امروز نگران اتفاقی هستنید كه ممكن است ١٥ یا ٢٠ سال دیگر رخ بدهد باید به شما یادآوری كنم كه اگر این توافق را رد كنید، ١٥ تا ٢٠ سال دیگر از همین فردا آغاز خواهد شد. در ضمن فكر می‌كنم رییس‌جمهور آتی هم اینقدر عقلانیت داشته باشد كه توافق را زیر پا نگذارد.
سناتور جیم ریش، جمهوریخواه: به جای ایران، كنگره امریكا منزوی شد
هركسی كه این توافق را خوب می‌داند واقعا به طیف ساده‌لوح‌ترین افراد در روی كره زمین تعلق دارد.
شروع كار ما از وضعیتی بود كه ایران منزوی شده و در عرصه جهانی به آنها به دید منفور نگریسته می‌شد. اكنون به ما گفته می‌شود كه اگر ما با این توافقنامه همراهی نكنیم سایر مذاكره‌كنندگان با آن همراهی خواهند كرد و امریكا در مورد این موضوع منزوی خواهد شد و ما درعرصه جهانی منفور خواهیم شد.
این ادعا كه این توافق یك توافق خوب است، مضحك است. من با تمام احترامی كه برای شما قایل هستم باید بگویم كه شما افراد (خطاب به نمایندگان دولت در جلسه كمیته روابط خارجی سنا) فریب خوردید و این مردم امریكا هستند كه تاوان آن را خواهند پرداخت.
بر اساس آن چیزی كه شما افراد (نمایندگان دولت در جلسه) با آن موافقت كردید ما حتی نمی‌توانیم در پارچین نمونه‌برداری داشته باشیم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نمی‌تواند از پارچین نمونه‌برداری كند.
سناتور باب كوركر، جمهوریخواه: شما غنی سازی صنعتی ایران را پذیرفتید
توافقنامه‌ای پیش روی ماست كه امكان صنعتی شدن برنامه هسته‌ای ایران را فراهم می‌كند.
٩ ماه دیگر با اجرای این توافقنامه همه تحریم‌های ایران برداشته می‌شود البته چند تحریم كوچك باقی می‌ماند. ایران به میلیاردها دلار پول دسترسی خواهد داشت، اقتصاد ایران رشد خواهد كرد و صادرات ایران به سرتاسر جهان آغاز می‌شود.
٩ ماه دیگر ایرانی‌ها هستند كه اهرم فشار را در اختیار خواهند داشت. ما فقط مكانیسم بازگشت تحریم‌ها را در دست داریم، اگر ما بخواهیم از این مكانیسم استفاده كنیم در آن صورت ایران ما را به نقض توافقنامه متهم خواهد كرد و از مكانیسم بازگشت استفاده خواهد و برنامه هسته‌ای خود را دوباره شروع می‌كند.
جان كری روابطی گرم با ظریف دارد اما كاری كه او در این مذاكرات انجام داده است این است كه مسیر ایران را برای رسیدن به سلاح اتمی هموار كرده است.
نه تنها در سایه این توافق برنامه ایران برچیده نمی‌شود، بلكه ما تحریم‌های موشك‌های بالستیك را پس از هشت سال برمی‌داریم. اصلا چرا این مساله وارد توافقنامه شد؟ ما تحریم‌های تسلیحات متعارف را پنج سال دیگر بر می‌داریم. باور كردنی نیست كه ما فورا ممنوعیت آزمایش‌های موشك‌های بالستیك را بر می‌داریم. شما فصل جدیدی را در سیاست خارجی امریكا ایجاد كرده‌اید كه براساس آن ایران به برنامه صنعتی و پیشرفته هسته‌ای دست پیدا می‌كند.
جان كری در شورای روابط خارجی امریكا: ایران برخلاف كره شمالی از NPT خارج نشد
وزیر خارجه امریكا با حضور در شورای روابط خارجی امریكا به گفت‌وگو درباره مذاكرات هسته‌ای ایران پرداخت و به سوالات «ریچارد هاس» مجری این نشست پاسخ داد. جان كری در پاسخ به این سوال كه «از نظر شما ما از توافق هسته‌ای با ایران چه به دست آورده‌ایم و ایران چه به دست آورده است؟» گفت: ما در حال كسب ایمنی و امنیت برای اسراییل و منطقه هستیم كه هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد. مهم‌ترین محور سخنان وزیر امور خارجه امریكا به
شرح زیر است:
موضوع آن نیست كه پس از ١٥ سال چه اتفاقی خواهد افتاد، موضوع آن است كه اگر ما این توافق را نپذیریم فردا چه اتفاقی می‌افتد. هیچ چیزی در این توافق بر اساس و مبتنی بر اعتماد نیست.
اگر ما این توافق را نپذیریم و آن را اجرا نكنیم، ایرانی‌ها مستقیما به غنی‌سازی بازخواهند گشت. آنها این را به صراحت گفته‌اند زیرا این امر را حق خود می‌دانند. عضو ان‌پی‌تی هستند و بر خلاف كره شمالی آنها از ان‌پی‌تی خارج نشده‌اند. بر خلاف كره شمالی آنها هیچ سلاح هسته‌ای آزمایش نكرده و رهبر ایران اعلام كرده كه ما در جست‌وجوی سلاح هسته‌ای نیستیم.
نگرانی من این است كه اگر كنگره توافق هسته‌ای با ایران را رد كند دوستان ما در اسراییل منزوی‌تر و مقصرتر خواهند شد و در ارتباط با هر نوع گزینه نظامی محتمل، چین، روسیه و اروپا را از دست خواهیم داد.
با وجود تحریم‌ها ایران برنامه خود را ادامه داد زیرا آنها عمیقا اعتقاد دارند كه به عنوان یك كشور عضو ان‌پی‌تی حق برخورداری از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای را دارند، زیرا از این واقعیت كه امریكا از صدام حسین حمایت كرده بود ناراحت بودند و زیرا از اینكه وقتی مردم‌شان تحت بمباران شیمیایی قرار گرفتند هیچ‌كس قطعنامه‌ای به شورای امنیت نبرد و آنها احساس می‌كردند كه باید برنامه مستقل خود را داشته باشند زیرا هیچ‌كس به آنها كمك نخواهد كرد.
من بارها سعی كردم كه این موضوعات (مسائل منطقه) را مطرح كنم اما ظریف اعلام می‌كرد كه از اختیارات لازم برای صحبت درباره آنها برخوردار نیست. اما هم روحانی و هم ظریف به روشنی اعلام كرده‌اند كه با دستیابی به این توافق آماده هستند كه مسائل منطقه‌ای را نیز مورد بحث قرار دهند.
ایرانی‌ها از تهدید خوش‌شان نمی‌آید.
بمباران فقط می‌تواند دو تا سه سال در برنامه هسته‌ای ایران تاخیر ایجاد كند.
اگر توافق را نپذیریم، تندروها در ایران خوش‌شان می‌آید.
ایران مردم تحصیلكرده‌ای دارد.
ایرانی‌ها ثابت كردند كه تحریم‌ها نمی‌تواند مانع از فعالیت‌شان بشود.
نظر شما